ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΊΔΗ
ΓΙΑ ΤΗ «ΔΙΑΓΩΝΙΟ»
ΣΤΟ ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
Την
Κυριακή 5 Οκτωβρίου, ανήμερα των 92ων γενεθλίων του, ο Περικλής
Σφυρίδης έκανε την έναρξη των ομιλιών-εκδηλώσεων, που θα πλαισιώσουν μέχρι τον
Φλεβάρη του 2026 την έκθεση «ΤΕΧΝΗ-ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ και το Μουσείο που δεν έγινε», με
μια ομιλία που διήρκεσε πάνω από μία ώρα. Έχοντας ως βοηθό, λόγω της περιορισμένης
του όρασης, τη συγγραφέα και μελετήτρια του έργου του κα. Σωτηρία
Σταυρακοπούλου, που διάβασε αυτοσχόλια ζωγράφων της Θεσσαλονίκης, ο Σφυρίδης
αναφέρθηκε διεξοδικά στον τρόπο λειτουργίας της Μικρής πινακοθήκης «Διαγώνιος»,
στις αισθητικές και καλλιτεχνικές κατευθύνσεις τού όλου πνευματικού αυτού
«κινήματος» −όπως το αποκάλεσε− αλλά και στις δημιουργικές παραφυάδες, που άφησε αυτό μέχρι
τις μέρες μας.
Ο Στρατής Δούκας στον πεζό λόγο και οι Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Κάρολος Τσίζεκ (πρώην συνεργάτες του «Κοχλία») μαζί με τους Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου, Ηλία
Πετρόπουλο και, φυσικά, τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, έδωσαν το στίγμα του
καλλιτεχνικού κινήματος της «Διαγωνίου», τουλάχιστον στα πρώτα βήματά του. Ο
Τσίζεκ, που υπήρξε μαθητής του Σβορώνου, δεν δεχόταν, κατά τον ομιλητή,
«μοντερνιστικές εξαλλοσύνες», πάντως μπόλιασε δημιουργικά στο έργο του με μοντερνιστικά στοιχεία την καλλιτεχνική παράδοση της Θεσσαλονίκης, που είχε ως
βάση της το Βυζάντιο και το Άγιο Όρος. Κινούμενος σ’ αυτόν τον δρόμο και ο
Χριστιανόπουλος, χάραξε την πορεία της Μικρής πινακοθήκης αλλά και των εκδόσεων
«Διαγωνίου», όπως και του ομότιτλου περιοδικού, δίχως να δεχτεί ποτέ να λάβει
κρατική επιχορήγηση. Όλα, τόνισε ο Σφυρίδης, γινόταν με μια ιεαραποστολική
διάθεση εκ μέρους των συνεργατών.
Η Μικρή πινακοθήκη «Διαγώνιος» λειτούργησε
από το 1974 μέχρι το 1993, και στράφηκε σε ντόπιους ή Βορειοελλαδίτες
καλλιτέχνες παραστατικής τέχνης γιατί, όπως έλεγε, ο Ν. Χ.: «οι ντόπιοι, ιδίως
οι νέοι, έχουν περισσότερη ανάγκη, ενώ οι Αθηναίοι τα έχουν όλα δικά τους».
Αυτά τα είκοσι χρόνια λειτουργία της έκανε 400 εκθέσεις. Μ’ αυτό το «μικρό και
ταπεινό» αλλά και εσωστρεφές πνεύμα του ιδρυτή της προβλήθηκαν πολλοί σπουδαίοι
ζωγράφοι και καλλιτέχνες: Πεντζίκης, Τσίζεκ, Παραλής, Μαυρομάτης, Παπασπύρου,
Παπανάκος, Ζογλοπίτης, Μενεσίδης και πολλοί άλλοι ακόμη.
Στις παραφυάδες που άφησε η Μικρή
πινακοθήκη «Διαγώνιος» μετά τη διακοπή της λειτουργίας της, ο Σφυρίδης
συγκαταλέγει την γκαλερί φωτογραφίας "Φωτοθήκη" του Γιάννη Βανίδη, την γκαλερί «Δίπολο» του ποιητή και ζωγράφου Βασίλη Ιωαννίδη
(1948-2022), αλλά και δύο αθηναϊκές καλλιτεχνικές «κυψέλες», εναρμονισμένες με
το πνεύμα της «Διαγωνίου»: Την γκαλερί και τον εκδοτικό οίκο «Πρόσπερος» (μαζί με το περιοδικό "Ανακύκληση") του
Τάσου Κόρφη (1929-1994), αλλά και το «Μπιλιέτο» (γκαλερί και εκδόσεις) του
Βασίλη Δημητράκου, που μαζί με τα έργα του αδελφού του, ζωγράφου, Γιάννη
Δημητράκη (1958-2022) κινήθηκαν αισθητικά και καλλιτεχνικά στο
πνεύμα και στις αντιλήψεις του Χριστιανόπουλου, διευρύνοντας και
μετεξελίσσοντας τον αρχικό στόχο της «Διαγωνίου».
Ο Σφυρίδης έκλεισε την ομιλία του με μια
εναγώνια παράκληση-προτροπή προς τους φορείς και τις αρχές της πόλης, να βρεθεί
τρόπος να συστεγαστούν μόνιμα τα έργα της ΤΕΧΝΗΣ και της «Διαγωνίου» σε κάποιο
μουσείο − ότι, δηλαδή, δεν μπόρεσε να γίνει τη δεκαετία του 1970, την περίοδο που
τα δύο σωματεία γειτνίαζαν για ένα διάστημα στην οδό Στρατηγού Καλλάρη, στην
καρδιά της πόλης.
Μικρό απόσπασμα της ομιλίας του Περικλή Σφυρίδη μπορείτε να παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΊΔΗ
ΓΙΑ ΤΗ «ΔΙΑΓΩΝΙΟ»
ΣΤΟ ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
Την
Κυριακή 5 Οκτωβρίου, ανήμερα των 92ων γενεθλίων του, ο Περικλής
Σφυρίδης έκανε την έναρξη των ομιλιών-εκδηλώσεων, που θα πλαισιώσουν μέχρι τον
Φλεβάρη του 2026 την έκθεση «ΤΕΧΝΗ-ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ και το Μουσείο που δεν έγινε», με
μια ομιλία που διήρκεσε πάνω από μία ώρα. Έχοντας ως βοηθό, λόγω της περιορισμένης
του όρασης, τη συγγραφέα και μελετήτρια του έργου του κα. Σωτηρία
Σταυρακοπούλου, που διάβασε αυτοσχόλια ζωγράφων της Θεσσαλονίκης, ο Σφυρίδης
αναφέρθηκε διεξοδικά στον τρόπο λειτουργίας της Μικρής πινακοθήκης «Διαγώνιος»,
στις αισθητικές και καλλιτεχνικές κατευθύνσεις τού όλου πνευματικού αυτού
«κινήματος» −όπως το αποκάλεσε− αλλά και στις δημιουργικές παραφυάδες, που άφησε αυτό μέχρι
τις μέρες μας.
Ο Στρατής Δούκας στον πεζό λόγο και οι Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Κάρολος Τσίζεκ (πρώην συνεργάτες του «Κοχλία») μαζί με τους Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου, Ηλία
Πετρόπουλο και, φυσικά, τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, έδωσαν το στίγμα του
καλλιτεχνικού κινήματος της «Διαγωνίου», τουλάχιστον στα πρώτα βήματά του. Ο
Τσίζεκ, που υπήρξε μαθητής του Σβορώνου, δεν δεχόταν, κατά τον ομιλητή,
«μοντερνιστικές εξαλλοσύνες», πάντως μπόλιασε δημιουργικά στο έργο του με μοντερνιστικά στοιχεία την καλλιτεχνική παράδοση της Θεσσαλονίκης, που είχε ως
βάση της το Βυζάντιο και το Άγιο Όρος. Κινούμενος σ’ αυτόν τον δρόμο και ο
Χριστιανόπουλος, χάραξε την πορεία της Μικρής πινακοθήκης αλλά και των εκδόσεων
«Διαγωνίου», όπως και του ομότιτλου περιοδικού, δίχως να δεχτεί ποτέ να λάβει
κρατική επιχορήγηση. Όλα, τόνισε ο Σφυρίδης, γινόταν με μια ιεαραποστολική
διάθεση εκ μέρους των συνεργατών.
Η Μικρή πινακοθήκη «Διαγώνιος» λειτούργησε
από το 1974 μέχρι το 1993, και στράφηκε σε ντόπιους ή Βορειοελλαδίτες
καλλιτέχνες παραστατικής τέχνης γιατί, όπως έλεγε, ο Ν. Χ.: «οι ντόπιοι, ιδίως
οι νέοι, έχουν περισσότερη ανάγκη, ενώ οι Αθηναίοι τα έχουν όλα δικά τους».
Αυτά τα είκοσι χρόνια λειτουργία της έκανε 400 εκθέσεις. Μ’ αυτό το «μικρό και
ταπεινό» αλλά και εσωστρεφές πνεύμα του ιδρυτή της προβλήθηκαν πολλοί σπουδαίοι
ζωγράφοι και καλλιτέχνες: Πεντζίκης, Τσίζεκ, Παραλής, Μαυρομάτης, Παπασπύρου,
Παπανάκος, Ζογλοπίτης, Μενεσίδης και πολλοί άλλοι ακόμη.
Στις παραφυάδες που άφησε η Μικρή
πινακοθήκη «Διαγώνιος» μετά τη διακοπή της λειτουργίας της, ο Σφυρίδης
συγκαταλέγει την γκαλερί φωτογραφίας "Φωτοθήκη" του Γιάννη Βανίδη, την γκαλερί «Δίπολο» του ποιητή και ζωγράφου Βασίλη Ιωαννίδη
(1948-2022), αλλά και δύο αθηναϊκές καλλιτεχνικές «κυψέλες», εναρμονισμένες με
το πνεύμα της «Διαγωνίου»: Την γκαλερί και τον εκδοτικό οίκο «Πρόσπερος» (μαζί με το περιοδικό "Ανακύκληση") του
Τάσου Κόρφη (1929-1994), αλλά και το «Μπιλιέτο» (γκαλερί και εκδόσεις) του
Βασίλη Δημητράκου, που μαζί με τα έργα του αδελφού του, ζωγράφου, Γιάννη
Δημητράκη (1958-2022) κινήθηκαν αισθητικά και καλλιτεχνικά στο
πνεύμα και στις αντιλήψεις του Χριστιανόπουλου, διευρύνοντας και
μετεξελίσσοντας τον αρχικό στόχο της «Διαγωνίου».
Ο Σφυρίδης έκλεισε την ομιλία του με μια
εναγώνια παράκληση-προτροπή προς τους φορείς και τις αρχές της πόλης, να βρεθεί
τρόπος να συστεγαστούν μόνιμα τα έργα της ΤΕΧΝΗΣ και της «Διαγωνίου» σε κάποιο
μουσείο − ότι, δηλαδή, δεν μπόρεσε να γίνει τη δεκαετία του 1970, την περίοδο που
τα δύο σωματεία γειτνίαζαν για ένα διάστημα στην οδό Στρατηγού Καλλάρη, στην
καρδιά της πόλης.
Μικρό απόσπασμα της ομιλίας του Περικλή Σφυρίδη μπορείτε να παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://drive.google.com/file/d/1PqXdZCLLER0VoqbiKr2xISvjbh9Bv62e/view?usp=drivesdk