Η πρώτη μου γραφομηχανή

 

PACO 2200 dlx.

Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΓΡΑΦΟΜΗΧΑΝΗ

 

֎

 

 

              

  

Την αγόρασα το 1988, τρία χρόνια προτού αρχίσω να δουλεύω στην εκπαίδευση. Το κόστος της το ανέλαβα ο ίδιος, χάρη στα ιδιαίτερα κατ’ οίκον μαθήματα που παρέδιδα σε μαθητές δημοτικού εκείνο το διάστημα. Πρόλαβα να γράψω με τα πλήκτρα της τα πρώτα μου αδέξια ποιήματα και τα πρωτόλεια διηγήματά μου. Κείμενα που έδειξα στον Γιώργο Κάτο, στον Περικλή Σφυρίδη, στον Ντίνο Χριστιανόπουλο για ν’ ακούσω τη γνώμη τους. Το σατιρικό αφήγημα για τις εμπειρίες μου από την ιδιωτική εκπαίδευση, που δεν τόλμησα ποτέ να εκδώσω. Την πρώτη μου δημοσίευση στο περιοδικό «Παραφυάδα» των Κάτου-Σφυρίδη. Αργότερα, το 2002, η ίδια γραφομηχανή, σε συνδυασμό με τη σύλληψη των τρομοκρατών της 17 Νοέμβρη, μου έδωσε την έμπνευση να συνθέσω ένα από τα καλύτερα διηγήματά μου, το «Παλιά γραφομηχανή», που περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων μου Τζαζ, παθήσεις και άλλα τινά (Κέδρος, 2015). Το μοντέλο της: Paco 2200 Dlx.

Πάνω στη δεκαετία την αντικατέστησα με ηλεκτρική γραφομηχανή, και λίγο αργότερα με τον πρώτο μου υπολογιστή. Την κρατώ, ωστόσο, στο θερινό μου κατάλυμα, στη Χαλκιδική, σαν ιερό κειμήλιο, σαν αντικείμενο ανυπολόγιστης αξίας. Καμιά φορά βάζω το παλιό δίχρωμο καρουλάκι στα σπλάχνα της, τη στήνω στο παλιό μπλε τραπεζάκι δίπλα στο παράθυρο του γειτονικού διαμερίσματος που μένει χρόνια ακατοίκητο και χτυπώ ξανά τα πλήκτρα της. Ίσως για να νιώσω εκ νέου τον παλιό ίλιγγο και την έξαψη της γραφής, τον σφυγμό της παλιάς εποχής, τη θύελλα των εικόνων και των εμπνεύσεων που με πετούσαν σαν καρυδότσουφλο, μαγεμένο, εδώ κι εκεί, τις παλιές προσδοκίες. Εκείνος ο χτύπος των πλήκτρων της ήταν συντονισμένος με τον χτύπο της καρδιάς μου. Ήταν ο σωστός, ο ενδεδειγμένος ήχος για να γράφω και να δημιουργώ. Τότε.

Δεν νομίζω πως θα αντέξω ποτέ να την αποχωριστώ. Η ιερότητά της με υπερβαίνει. Κι ας μην έρθουν ποτέ πια οι παλιές εμπνεύσεις, κι ας έχουν ξεθυμάνει οι αλλοτινές προσδοκίες. Η πρωτόγνωρη γλύκα στο στόμα και στην ψυχή από τα πρώτα διηγήματα και τα πρώτα ποιήματα ξαναζωντανεύει όταν την ακουμπώ. Paco 2200 dlx και 1988, μια ιστορία 37 πλέον χρόνων. Έτσι ξεκίνησαν όλα. Και συνεχίζονται.

 

 

           

Ιδού και ένα ποίημα του 1988, γραμμένο στην παλιά γραφομηχανή. Πάνω αριστερά μόλις που διακρίνεται αχνά το «ναι» του δύσκολου σε καλή κουβέντα και θετικό σχόλιο Χριστιανόπουλου. Όπερ εσήμαινε, τεφαρίκι! Το ποίημα περιλαμβάνεται στη μοναδική ποιητική συλλογή που τύπωσα ως τώρα, τα Ντόρτια (ποιήματα των φίλων, Αθήνα, 2012, σε επιμέλεια Κώστα Ριτσώνη)

                                   

"Πλυντήρια" και εθνικά βαφτιστήρια

 

         "ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ" ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΑ ΒΑΦΤΙΣΤΗΡΙΑ

            ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΑΤΖΑΚΑ

                  ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΚΛΕΡ ΚΙΓΚΑΝ

       

(στιγμιότυπο από την ταινία "Θολός βυθός" που βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Γιάννη Ατζακά)

[Με όχημα και γέφυρα το βιβλίο της Κλερ Κίγκαν Μικρά πράγματα σαν κι αυτά (Μεταίχμιο, 2022), σχολιάζω τέσσερα βιβλία του συγγραφέα Γιάννη Ατζακά]

 

 

Η κάπως αναπάντεχη επιτυχία που είχε, τελευταία, στη χώρα μας το βιβλίο της Κλερ Κίγκαν Μικρά πράγματα σαν κι αυτά (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, Μεταίχμιο, 2022), όπου η συγγραφέας, με λιτή και αφαιρετική αφήγηση, αναφέρεται μεταξύ άλλων και στα διαβόητα «Πλυντήρια» της Αγίας Μαγδαληνής, ένα εκ των οποίων σε τμήμα κάποιου Μοναστηριού και σε απόσταση αναπνοής από το καθολικό σχολείο μιας μικρής πόλης στην Ιρλανδία (φοιτούσαν εκεί τα κορίτσια της περιοχής), συνειρμικά μάς παραπέμπει και σε κάποια παλιότερα βιβλία του Γιάννη Ατζακά.

Σε κάποια μυθιστορήματα του γνωστού συγγραφέα γίνεται αναφορά στις Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης, όπου ο ίδιος έζησε έγκλειστος στο παρελθόν επί έξι ολόκληρα χρόνια. Δίχως να αμφισβητώ τη λογοτεχνική αξία του βιβλίου της Κίγκαν, που η ιστορία της ξετυλίγεται το 1985 στην Ιρλανδία και ως προς δομή και ύφος παραπέμπει, μεταξύ άλλων, και  στον Ντίκενς (κορίτσια «ηθικώς παραστρατημένα», που οδηγούνταν διά της βίας από το σχολείο στο Μοναστήρι, με εκβιασμούς και απειλές, και δούλευαν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες με κίνδυνο της ζωής τους, αλλά παράλληλα και μια χριστουγεννιάτικη ιστορία όπου προσεγγίζεται στο τέλος το βαθύτερο νόημα της αγάπης), θα έλεγα πως τα βιβλία του Ατζακά αναφορικά με το ζήτημα των Παιδουπόλεων παρουσιάζουν εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον για δύο λόγους: Αφενός γιατί αναφέρονται σε μια όχι και τόσο μακρινή ελληνική πραγματικότητα, πάνω σε ένα σχετικά συναφές θέμα (Ιδρύματα ελεγχόμενα από την εκκλησία, στην περίπτωση της Κίγκαν-Ιδρύματα ελεγχόμενα από τους μονάρχες που στήριζαν, θεωρητικά, τα ορφανά της εποχής, στην περίπτωση του Ατζακά), αφετέρου γιατί στα βιβλία του ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας, παρά τα διάσπαρτα εδώ κι εκεί μυθοπλαστικά του ευρήματα, αναφέρεται στις Παιδουπόλεις αυτοβιογραφούμενος. Επομένως μπορούμε να κάνουμε λόγο για αφηγήσεις πρωτογενούς βιώματος, με βάση ένα επώδυνο παιδικό τραύμα, και όχι για βιβλία αποστασιοποιημένου βλέμματος σ’ ένα σκάνδαλο πρώτης γραμμής, όπως συμβαίνει  με την περίπτωση της Ιρλανδής συγγραφέως.

 ....................................................................................

 

Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:

 

https://bookpress.gr/stiles/eponimos/23164-plyntiria-kai-ethnika-vaptistiria-diavazontas-ton-gianni-atzaka-dipla-stin-kler-kigkan

Δωδέκατος παίκτης

 

 

 

ΔΩΔΕΚΑΤΟΣ ΠΑΙΚΤΗΣ

 

֎

 

(σ’ αυτή τη στήλη δημοσιεύονται για πρώτη φορά –ή αναδημοσιεύονται– διηγήματά μου αναφορικά με το ποδόσφαιρο)

 

 

●

 

 

 

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΣΙΝ ΣΤΟΝ ΚΟΤΑΡΣΚΙ

 

 

 

Με τον Λεωνίδα –Λεό τον φωνάζαμε στη γειτονιά– παίζαμε τη δεκαετία του ’70 μπάλα στις αλάνες του Χαριλάου. Η αγαπημένη του θέση ήταν αυτή του τερματοφύλακα. Είχε αγορασμένη την πλήρη εξάρτυση ενός γκολκήπερ της εποχής –καπελάκι, μπλούζα με το νούμερο 1 στην πλάτη, σορτάκι, γάντια, περικνημίδες– και κάθε φορά διάλεγε ένα διαφορετικό όνομα γνωστού κήπερ (το κοινοποιούσε στην υπόλοιπη παρέα), μιμούμενος τις κινήσεις και τις εκτινάξεις του. Άλλοτε γινόταν Γιασίν, άλλοτε Χρηστίδης, άλλοτε Σαββουλίδης, άλλοτε Στέφας. Έκανε βουτιές δεξιά αριστερά, ηρωικές εξόδους, έδινε οδηγίες στους αμυντικούς του, αλλά το αποτέλεσμα μηδέν. Τα γκολ έπεφταν βροχή, οπότε, πριν ακόμα λήξει το ημίχρονο, οι αρχηγοί των ομάδων, που συνήθως ήταν κάτι μαχαλόμαγκες της περιοχής, κάποια χρόνια μεγαλύτεροί μας, τον πετούσαν έξω κακήν κακώς. Έβγαζε, τότε, ο Λεό τα γάντια του, τα πετούσε με θυμό στο χώμα, άφηνε την αλάνα και το ποδόσφαιρο και γυρνούσε τσαντισμένος σπίτι. Το άλλο απόγευμα, όμως, πάλι κατέβαινε στην αλάνα για τα σχετικά, διαλέγοντας συμπαίχτες για το διπλό της ημέρας. Εγώ, λίγα χρόνια μετά, θα ξεκινούσα την αθλητική «σταδιοδρομία» μου στα μικρά της Α.Ε.Χ., πολύ πριν καθιερωθώ ως «παγκίτης» και «ρεζέρβα» του δευτέρου ημιχρόνου στην πρώτη ομάδα του Χαριλάου, στη δύση της δεκαετίας του ’80.

Τον συνάντησα, μισόν αιώνα μετά, στην περιοχή του Κήπου του Καλού, στα όρια της Κάτω Τούμπας με το Χαριλάου. Περίμενε υπομονετικά μπροστά στην είσοδο μιας πολυκατοικίας. Μπροστά του ήταν σταματημένο με αναμμένη μηχανή ένα μαύρο τζιπ Καγιέν.

—Τι γίνεσαι, ρε Λεό; Χρόνια και ζαμάνια…

Δεν άργησε να με θυμηθεί. Επιστρέψαμε στην παλιά γειτονιά με συγκίνηση. Τα παλιά είναι πάντα γλυκά και νοσταλγικά, τα τωρινά είναι που μας ταλανίζουν με την πολυπλοκότητά τους. Περισσότερα χρόνια στην πλάτη μας, μεγαλύτερες έγνοιες και σκοτούρες.

—Είμαι υποδιευθυντής σε μεγάλη αλυσίδα τροφίμων στη Βόρεια Ελλάδα, μου είπε. Από λεφτά δεν έχω παράπονο, αν και το πόστο μου έχει άγχη και ευθύνες. Όμως στον γάμο μου τα θαλάσσωσα. Παίρνω τον μικρό κάθε Σάββατο πρωί και τον πηγαίνω στην Ακαδημία βετεράνου ποδοσφαιριστή της πόλης μας. Μου λένε ότι έχει ταλέντο. Τερματοφύλακας, δεν περνά ούτε κουνούπι απ’ την εστία. Την ερχόμενη βδομάδα θα παίξει σε τελικό κυπέλλου στα τσικό, στον Βόλο. Και τις Κυριακές, καμιά φορά, τον πηγαίνω στην Τούμπα να δούμε τον ΠΑΟΚ. Πατέρας του Σαββατοκύριακου, όπως θα έχεις καταλάβει. Όλα τ’ άλλα τα έχει αναλάβει η πρώην γυναίκα μου. Εσύ, πώς τα περνάς;

Ενώ του εξιστορούσα επί τροχάδην τα δικά μου, ανοίγει η πόρτα εισόδου της πολυκατοικίας και βγαίνει ένα πιτσιρίκι γύρω στα οκτώ, με πεταχτά αυτιά και πλατύ μέτωπο – ο Λεό σε μικρογραφία. Φοράει καπελάκι, αθλητική μπλούζα, παντελονάκι, περικνημίδες και έχει στη μασχάλη τα γάντια του. Δείχνει ετοιμοπόλεμος. Στην πλάτη της μπλούζας του γραμμένο το όνομα του τωρινού τερματοφύλακα του ΠΑΟΚ: ΚOTARSKI.

«Το ανθρώπινο είδος σε εξέλιξη!» σκέφτηκα υπομειδιώντας και χάιδεψα στο μάγουλο το έκπληκτο πιτσιρίκι, που εξακολουθούσε να με κοιτάζει απορημένο.

 

(2023)

 

 

         

"Ένα δικό του δωμάτιο" -προδημοσίευση

 

 

ΕΝΑ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΔΩΜΑΤΙΟ

 

 

           

Σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει από τις καλαίσθητες εκδόσεις ΡΩΜΗ η καινούρια συλλογή διηγημάτων μου Ένα δικό του δωμάτιο. Πρόκειται για 14 διηγήματα, πολλά από τα οποία έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα ή ηλεκτρονικά μέσα. Παρακάτω, παραθέτω απόσπασμα από το διήγημά μου «Η Αρμένισσα» καθώς και το οπισθόφυλλο του βιβλίου.

 

 

 

Η ΑΡΜΕΝΙΣΣΑ

(απόσπασμα)

 

……………………………………..

 

Εκείνη τη βροχερή μέρα ένιωθα από το πρωί ένα σφίξιμο στο στήθος. Σαν να δέθηκε κόμπος η ψυχή μου και πίεζε όλο το σώμα μου. Ένιωθα πως κάποιος μού πίεζε τον λαιμό και είχε σταματήσει η αναπνοή μου. Άνοιξα το παράθυρο να πάρω λίγο αέρα και άκουσα πίσω μου απαιτητική τη φωνή του:

—Κλείσε το παράθυρο!

Γύρισα και τον κοίταξα. Το εξασθενημένο του σώμα, ζαρωμένο σε μία γωνιά του δωματίου, τελείως ανίσχυρο και ασθενικό, ήταν χωμένο κάτω από μία κουβέρτα. Προεξείχαν μόνο τα πόδια του, δύο ισχνά, ολόλευκα, γερασμένα πόδια, ενώ τα βαθουλώματα στα μάγουλά του θύμιζαν νεκροζώντανο. Ανέπνεε βαριά, μέσα από τα σωληνάκια του ιατρικού μηχανήματος παροχής οξυγόνου, που χρησιμοποιούσε τουλάχιστον δεκαπέντε ώρες το εικοσιτετράωρο. Και μόνο δύο κατάμαυρα επίμονα μάτια έλαμπαν στο ημίφως, καθηλωμένα πάνω μου, αμετακίνητα. Σαν δύο κάννες όπλου με σημάδευαν ανελέητα. Ούτε οι φίλοι του, ούτε ο γιος του από τον πρώτο του γάμο, ο φέρελπις επιχειρηματίας, ο αμετανόητος εργένης και μπον βιβέρ της πόλης, ούτε τα τυπωμένα βιβλία του και οι όποιες ενθαρρυντικές κριτικές είχε αποσπάσει, τίποτα δεν του έδιναν πλέον ζωή.

Πήρα από τη βιβλιοθήκη το Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ντοστογιέφσκι –ένα δικό του, παλιό αγαπημένο βιβλίο, από τα φοιτητικά του χρόνια– και άρχισα να του διαβάζω. Έκανα τη φωνή μου όσο πιο μαλακή και τρυφερή γινόταν. Του διάβασα αργά λίγες σελίδες. Τον είδα να γαληνεύει, να κλείνει ήσυχα τα μάτια του. Συνέχισα για λίγο ακόμη την ανάγνωση. Ένας ήρεμος ρόγχος, σαν ανεπαίσθητο σφύριγμα, βγήκε από το στόμα του. Πανικοβλήθηκα. Ζει ή έφυγε; Ζούσε ή φεύγει; αναρωτήθηκα, ενώ κρύος ιδρώτας με είχε περιλούσει. Ψηλάφησα με τα δάχτυλα τον σφυγμό του. Αδύναμος, μα σταθερός. Η ανάσα του ανεπαίσθητη, όμως την άκουγα, έστω με δυσκολία. Κοιμόταν. Όταν συνειδητοποίησα ότι τελικώς ζούσε, αισθάνθηκα ότι δεν είχε πια κανένα νόημα η δική μου ζωή. Εγώ ήμουν η πεθαμένη του διαμερίσματος, αυτός άντεχε, και δεν ήξερα για πόσο ακόμη. Έκλεισα μαλακά το βιβλίο και το έβαλα πάλι στη θέση του. Ξαναγύρισα, ύστερα από λίγα λεπτά, από το σαλόνι στο δωμάτιό του. Και τότε διαπίστωσα έκπληκτη ότι τα σωληνάκια από τη συσκευή παροχής οξυγόνου είχαν βγει από τα ρουθούνια του. Πάγωσα στη σκέψη να του τα ξανατοποθετήσω, έμεινα αδρανής και άπραγη. Έλεγξα εκ νέου τον σφυγμό του. Ήταν αργά. Ποιος αποσύνδεσε το μηχάνημα οδηγώντας τον στον θάνατο; Πρόλαβε να ξεπεράσει τα όριά του στην ελάχιστων λεπτών απουσία μου ή μήπως εγώ, σε κάποια ύπουλη συσκότιση του νου μου, προκάλεσα το αποτρόπαιο συμβάν, χωρίς να έχω συνείδηση της πράξης μου;

            

             ……………………………………..

 

 

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ

 

 

Οι αντρικοί χαρακτήρες των διηγημάτων του βιβλίου ισορροπούν δραματικά στη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη στρωμένη και ευπρεπή ζωή τους και στην υπέρβασή της. Οι γυναίκες ηρωίδες, πάλι, προσπαθούν ν’ αποτινάξουν από πάνω τους όσα κρίματα η κοινωνία, η ζωή ή τα συγγενικά τους πρόσωπα τούς έχουν εναποθέσει. Όλοι τους -ευκολοπίστευτοι και πάντα προδομένοι, κατά τον σολωμικό στίχο -δεν έχουν σταθμίσει σωστά τα δεδομένα της ζωής τους και όλο κάτι τους διαφεύγει, ενώ στον αγώνα τους για επιβίωση πάντα το μάταιο καραδοκεί. Ένας αφανής κόσμος, που ζει και ανασαίνει δίπλα μας.

προδημοσίευση του βιβλίου, που αναρτήθηκε στην book press

https://bookpress.gr/prodimosieuseis/elliniki-logotexnia/23053-ena-diko-tou-domatio-tou-panagioti-goyta-prodimosiefsi

 

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΙΔΗ

 

ΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΙΔΗ

ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

 

֎

 

 

Με μεγάλη προσέλευση κόσμου και ιδιαίτερη επιτυχία διοργανώθηκε, το Σάββατο 10 Μαΐου, στο πλαίσιο της 21^ης Διεθνής Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, στο Περίπτερο 12 της Αίθουσας «Φιλολογικό καφενείο», το τιμητικό αφιέρωμα για τον σημαντικό πεζογράφο και κριτικό Περικλή Σφυρίδη. Το δικό μου θέμα της ομιλίας μου είχε ως τίτλο «Η ιατρική ιδιότητα ως πεδίο έμπνευσης και δημιουργίας στο λογοτεχνικό έργο του Περικλή Σφυρίδη». Μίλησαν επίσης ο κριτικός λογοτεχνίας, γραμματολόγος και μεταφραστής Αλέξης Ζήρας, ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας Θανάσης Μαρκόπουλος, ο δρ. Ιστορίας της Τέχνης και επιμελητής εκθέσεων στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Miguel Fernández Belmonte και η συγγραφέας και πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης Δήμητρα Μήττα. Το επιμύθιο της δικής μου ομιλίας ήταν το παρακάτω κείμενο:

 

…………………………………….

 

Ο Περικής Σφυρίδης, που διετέλεσε επί δύο θητείες πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (1975-1981), κατέγραψε με τόλμη και με τέχνη πτυχές του ιατρικού λειτουργήματος, καυτηριάζοντας συχνά τα κακώς κείμενα στον χώρο της υγείας. Επίσης, ως κατ’ εξοχήν βιωματικός πεζογράφος, κατέγραψε βιώματά του από τον ιατρικό στίβο, που είχαν αντίκτυπο σε άλλα μέλη της οικογένειάς του αλλά και στον ίδιο προσωπικά. Είναι από τους λίγους συγγραφείς πανελλαδικά που τόλμησαν να εκτεθούν, επικεντρώνοντας το βλέμμα τους στον εργασιακό τους χώρο, αφού η κοινωνική υποκρισία θριαμβεύει και η τακτική που κυριαρχεί γενικώς σ’ αυτή τη χώρα είναι να κουκουλώνουμε και όχι να φανερώνουμε πρόσωπα και καταστάσεις για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Μπορεί να πλήρωσε σκληρά το τίμημα αυτής της επιλογής του, όμως, παράλληλα, μας χάρισε πολύ σημαντικά και ενδιαφέροντα κείμενα αναφορικά με τον χώρο της υγείας αλλά και με την προσωπική του περιπέτεια ως ιατρού καρδιολόγου. Επιπροσθέτως, μάς έμαθε και τον τρόπο να κάνουμε τέχνη, όχι μόνο την προσωπική μας ζωή, αλλά και το επάγγελμά μας.

 

Φωτογραφίες εκδήλωσης

21 Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης-Περικλής Σφυρίδης

 

                                               ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ 

                         ΣΤΟ 21ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΙΒΛΙΟΥ                                                                   ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης τιμά τον συγγραφέα Περικλή Σφυρίδη για το σύνολο του έργου του και για τη δράση και προσφορά του στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Για το συγγραφικό του έργο θα μιλήσουν οι:

Παναγιώτης Γούτας, πεζογράφος, ποιητής, κριτικός

Αλέξης Ζήρας, κριτικός λογοτεχνίας, γραμματολόγος, μεταφραστής, π. πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Θανάσης Μαρκόπουλος, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας

Για τον Περικλή Σφυρίδη ως συλλέκτη έργων τέχνης θα μιλήσει ο:

Miguel Fernandez Belmonte, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης, επιμελητής εκθέσεων στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.

Για το εκδοτικό του έργο η:

Δήμητρα Μήττα, συγγραφέας, πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Συντονισμός: Παναγιώτης Γούτας

Σάββατο 10 Μαΐου, ώρα 12:00,

Περίπτερο 12, Αίθουσα Φιλολογικό Καφενείο

       

       

Παγκόσμια ημέρα τζαζ-Ένα διήγημα

 

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ

ΤΖΑΖ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

 

 

[Η 30^η Απριλίου έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνής Ημέρα Τζαζ, ύστερα από Γενική Συνέλευση της ΟΥΝΕΣΚΟ, τον Νοέμβριο του 2011. Η πρωτοβουλία για την ανακήρυξη οφείλεται στον Αμερικανό τζαζίστα και πρέσβη καλής θελήσεως της ΟΥΝΕΣΚΟ Χέρμπι Χάνκοκ. Επαναδημοσιεύω ένα διήγημά μου, που περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων Τζαζ, παθήσεις και άλλα τινά (Κέδρος, 2015). Το διήγημα είχε πρωτοδημοσιευτεί στο περιοδικό Jazz & Τζαζ, τεύχ. 173/174, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2007 (επιλογή και πρόλογος Σάκη Παπαδημητρίου).]

 

 

֎

 

 

 

Η ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ

 

 

 

Μόλις έκλεισε το τηλέφωνο, έβαλε στο ποτήρι ένα διπλό ουίσκι, το αραίωσε με λίγο Drambui, σε αναλογία τρία μέρη προς ένα, έβαλε στο πικάπ το δίσκο του Miles Davis Nefertiti και κάρφωσε το απορημένο βλέμμα του στον πίνακα του απέναντι τοίχου – έναν πίνακα εποχής, με δυο φρεγάδες να ανταλλάσσουν πυρά στα νερά μιας μανιασμένης, κατάμαυρης θάλασσας.

Η τρομπέτα του διάσημου τζαζίστα θαρρείς ακαριαία τού έσβησε τη θλίψη. Άρχισε να τον ταξιδεύει σε άλλους κόσμους. Απόλυτα εναρμονισμένη με το πιάνο του Herbie Hancock, το διακριτικό, πλην σαφές, μπάσο του Ron Carter που «έκτιζε» ασταμάτητα, και τα αρσενικά τύμπανα του Tony Williams που σφυροκοπούσαν και κάρφωναν ανελέητα, όλα μαζί δημιουργούσαν ένα μαγικό ηχόχρωμα που τον είχε καθηλώσει.

 

∞

 

Από το πρώτο κιόλας κομμάτι του δίσκου, το ομώνυμο «Nefertiti», ένιωσε ήδη να ίπταται ανεβασμένος σ’ ένα σύννεφο από πούπουλα. Η ιδέα τού σφηνώθηκε στο κεφάλι για τα καλά. Σήκωσε εκ νέου το ακουστικό και σχημάτισε τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του εκδότη του.

—Κύριε Μαγδαλήνη, ο Βεργής είμαι πάλι. Διατίθεμαι να αγοράσω τα υπόλοιπα αντίτυπα του βιβλίου μου, για να επισπεύσω την ολοκλήρωση της πρώτης έκδοσης. Πόσα ακριβώς μου είπατε προηγουμένως πως έχουν μείνει απούλητα;

—Περίπου χίλια…

—Είστε ικανοποιημένος από την έως τώρα κυκλοφορία του;

—Έτσι κι έτσι. Θα μπορούσε να πάει καλύτερα, αν ήσουν κι εσύ λίγο πιο δραστήριος και κινητικός…

—Σε περίπτωση που εξαντληθεί η πρώτη έκδοση;

—Ό, τι προβλέπει το συμβόλαιο…

—Δηλαδή;

—Θα τυπώσουμε δεύτερη.

—Μια παράκληση μόνο, κύριε Μαγδαλήνη.

—Σε ακούω…

—Θα ήθελα να διορθώσουμε μια λεπτομέρεια στο στόρι…

—Τι ακριβώς;

—Στο σημείο που ο ήρωάς μου είναι στο σαλόνι του σπιτιού του, νιώθει ανάλαφρος και βάζει να ακούσει στο πικάπ του μια τζαζ-ροκ μπάντα, τους Return to forever, και συγκεκριμένα τον δίσκο Light as a feather, πρέπει να γίνει μια μικρή αλλαγή.

—Τι θα βάλεις;

—Η επιλογή του δίσκου και του συγκροτήματος είναι μάλλον αποτυχημένη. Ο ήρωάς μου πρέπει οπωσδήποτε να ακούσει Miles Davis. Και συγκεκριμένα το κομμάτι Nefertiti.

Ο εκδότης γέλασε στην άλλη άκρη της γραμμής.

—Μακάρι να άλλαζαν όλα μ’ αυτό, ρε Βεργή, και να μεγάλωναν οι πωλήσεις …

—Βρίσκετε ότι πάσχει και αλλού το μυθιστόρημά μου;

—Κοίταξε, όταν με το καλό πάμε σε δεύτερη έκδοση, θα πρέπει με τον επιμελητή να δείτε και δυο τρία σοβαρά σημεία στην πλοκή, που πάσχουν πραγματικά.

—Πάντως αυτήν την αλλαγή που σας είπα προηγουμένως πρέπει να την κάνω οπωσδήποτε.

—Μωρέ, τα της μουσικής είναι όλα καλά. Εδώ κι η κριτικός του Βήματος σ’ το είχε επισημάνει: «Το μυθιστόρημα του Βεργή έχει αισθησιακές περιγραφές και άψογα επιμελημένη μουσική υπόκρουση». Έτσι δεν έγραψε; Αλλά αν πάλι επιμένεις…

—Όχι απλώς επιμένω, το κρίνω απαραίτητο, κύριε Μαγδαλήνη…

Ο εκδότης, ακούγοντας τον συγγραφέα να χρωματίζει ιδιαιτέρως τη λέξη «απαραίτητο», γέλασε και δεύτερη φορά.

—Ας φτάσουμε, με το καλό, στη δεύτερη έκδοση και τότε τα ξαναλέμε…

—Όσο για τα εναπομείναντα αντίτυπα…

—Ναι…

—Θα τα αγοράσω σε τιμή βιβλιοπωλείου. Δεν θα κάνω χρήση του ποσοστού έκπτωσης που δικαιούμαι…

 

 

Έναν μήνα μετά το τύπωμα της δεύτερης έκδοσης,  του τηλεφωνεί ο ίδιος ο εκδότης.

—Βεργή, θρίαμβος! Τι λαμπρή ιδέα ήταν αυτή που είχες. Φαντάζει απίστευτο, τρομερό… Διακόσια αντίτυπα έχουν μείνει μόνο στις αποθήκες μας. Σε λίγο θα βάλουμε μπροστά την τρίτη έκδοση. Φυσικά και δεν πιστεύω πως με τις αλλαγές σου καλυτέρεψε το βιβλίο, αλλά, βρε αδελφέ, έφεραν γούρι οι ιδιοτροπίες σου…

—Δεν είναι ιδιοτροπίες, κύριε Μαγδαλήνη. Αυτό που σας ζήτησα να διορθωθεί ήταν θέμα ουσίας…

—Βεργή, άσε τα τρελά σου, που με μια αλλαγή ονόματος σε έναν μουσικό της τζαζ συγκίνησες τα πλήθη. Πάντως ήσουν τυχερός, ρε μπαγάσα! Μπράβο σου! Εύχομαι να γίνει και μπεστ σέλερ. Ετοίμασε να μου στείλεις και καμιά καινούργια δουλειά σου. Μυθιστόρημα κατά προτίμηση. Ό, τι και να μου δώσεις, όμως, θα το δω με άλλο μάτι…

 

 

Το βιβλίο έκανε σε έναν χρόνο είκοσι συνεχόμενες εκδόσεις. Το εμπορικότερο μυθιστόρημα της χρονιάς. Ο Βεργής, από τα ποσοστά των πωλήσεων, αγόρασε φουσκωτό θαλάσσης με μηχανή, για τα καλοκαίρια του στη Χαλκιδική. Ο Μαγδαλήνης έτριβε τα χέρια του με το κελεπούρι που του προέκυψε. Και μάλιστα σάρωσε στην ανάδειξη νέων δημιουργών, αφήνοντας πίσω, σ’ αυτό τον τομέα, τους άλλους εκδότες που πόνταραν στα παλιά, σίγουρα και δοκιμασμένα ονόματα. Όλα τα έντυπα της πρωτεύουσας είχαν αφιερώματα στον Βεργή και στο έργο του. Ο ίδιος διέδιδε πως το μυστικό της ανέλπιστης επιτυχίας του υπήρξε εκείνη η αλλαγή του συγκροτήματος και η αντικατάστασή του με το ηχηρό όνομα του διάσημου τρομπετίστα. Φυσικά κανένας δεν έπαιρνε στα σοβαρά την επισήμανσή του. Όλοι την αντιμετώπιζαν σαν επίδειξη χιούμορ εκ μέρους ενός νέου ανερχόμενου μυθιστοριογράφου, που έγινε πρώτο θέμα συζήτησης μεταξύ λογοτεχνών και αναγνωστών για τις αλλεπάλληλες εκδόσεις του.

 

∞

 

 

Μόλις κατέβασε το ακουστικό, έβαλε στο ποτήρι ένα διπλό ουίσκι, το αραίωσε πάλι με Drambui, σε αναλογία τρία προς ένα, έβαλε στο πικάπ τον δίσκο του Miles Davis Nefertiti και κάρφωσε το απορημένο βλέμμα του στον πίνακα του απέναντι τοίχου – έναν πίνακα εποχής, με δυο φρεγάδες να ανταλλάσσουν πυρά στα νερά μιας μανιασμένης, κατάμαυρης θάλασσας.

Λίγα λεπτά πριν, μιλώντας με τον εκδότη του, τον κύριο Μαγδαλήνη, είχε συνηγορήσει –με κρύα καρδιά– τα χίλια περίπου εναπομείναντα αντίτυπα της πρώτης έκδοσης του μυθιστορήματός του, που κυκλοφορούσε εδώ και εφτά χρόνια, να πολτοποιηθούν, λόγω μηδενικής –πλέον– εμπορικής ζήτησης.

 

2006